Οι χιαστοί σύνδεσμοι βρίσκονται στην άρθρωση του γόνατος και είναι 2. Ο πρόσθιος χιαστός (Anterior cruciate ligament ή και ACL) και ο οπίσθιος χιαστός (Posterior cruciate ligament ή και PCL). Βασικός τους ρόλος είναι η σταθεροποίηση της άρθρωσης του γόνατος, καθώς δεν επιτρέπουν τη μη φυσιολογική κίνηση της κνήμης σε σχέση με τον μηρό. Ο πρόσθιος χιαστός αποτρέπει την κνήμη να μετατοπισθεί μπροστά σε σχέση με τον μηρό ενώ ο οπίσθιος την οπίσθια ολίσθηση. Και οι δυο τους αποτρέπουν τη στροφική κίνηση στο γόνατο.
Συχνότερα τραυματίζεται ο πρόσθιος χιαστός. Πιο ευάλωτοι σε τραυματισμούς χιαστών είναι κυρίως οι αθλητές ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι η ρήξη χιαστού (Εικόνα 1) μερικές φορές συνοδεύεται και από ρήξη μηνίσκου (Sobotta et al, 2012, Συμεωνίδης, 1996).
Ρήξη του οπίσθιου χιαστού συναντάται σπάνια και συνήθως προκαλείται από τροχαία ατυχήματα.
![](https://kinysio.gr/wp-content/uploads/2024/06/ρήξη-πρόσθιου-χιαστού-300x178.jpg.webp)
Τα αίτια της ρήξης είναι:
- Απότομη επιβράδυνση ή απότομη αλλαγή κατεύθυνσης.
- Στροφή σώματος ενώ το πέλμα ακουμπάει το έδαφος.
- Λανθασμένη προσγείωση μετά από άλμα.
- Άμεσο χτύπημα στο γόνατο ή σύγκρουση (Sobotta et al, 2012, Συμεωνίδης, 1996).
Συμπτώματα
- Πόνος.
- Οίδημα.
- Δυσκαμψία.
- Αστάθεια στο γόνατο.
- Δυσκολία βάδισης
Διάγνωση
- Η διάγνωση πραγματοποιείται την ώρα του ατυχήματος με ειδικά τεστ που πραγματοποιεί ο γιατρός ή ο φυσικοθεραπευτής. Τα test αυτά δεν έχουν υψηλή ακρίβεια και δεν μπορούν να γίνουν αν υπάρχει οίδημα στο γόνατο.
- Μαγνητική τομογραφία (Εικόνα 2).
![ρήξη πρόσθιου χιαστού](https://kinysio.gr/wp-content/uploads/2024/06/ρήξη-χιαστού.png.webp)
Αντιμετώπιση με Φυσικοθεραπεία
Η φυσικοθεραπεία στη ρήξη χιαστού αποτελεί επιβεβλημένη θεραπευτική προσέγγιση είτε πραγματοποιηθεί χειρουργείο, είτε όχι στον ασθενή. Ο τρόπος προσέγγισης της αποκατάστασης στη ρήξη χιαστού εξαρτάται από τη φύση της ρήξης και από τις κινητικές απαιτήσεις που έχει ο κάθε ασθενής – αθλητής.
Η αποκατάσταση χωρίζεται σε 5 στάδια όπου το :
- Στάδιο 1: διαρκεί 2 εβδομάδες μετά το χειρουργείο
- Στάδιο 2: διαρκεί 2-6 εβδομάδες μετά το χειρουργείο
- Στάδιο 3: 6 εβδομάδες – 3, 4 μήνες μετά το χειρουργείο
- Στάδιο 4: 4-6 μήνες μετά το χειρουργείο
Σε αυτό το στάδιο αρχίζουν να αξιολογούνται κριτήρια επαναφοράς του ατόμου στην αθλητική δραστηριότητα
- Στάδιο 5: 6-9 μήνες μετά το χειρουργείο
Μη χειρουργική αντιμετώπιση - αποκατάσταση
Στην οξεία φάση αντιμετωπίζουμε τον τραυματισμό με:
- ανάρροπη θέση
- πάγο, ελαστική επίδεση
- ξεκούραση
- ήπια κίνηση στο κάτω άκρο και υποστήριξη με βακτηρία
Ώστε να μην επιβαρύνετε αρκετά το μέλος, αν η μετακίνηση είναι επιβεβλημένη.
Στη συνέχεια ξεκινάει ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης για:
- ενδυνάμωση των μυών του κάτω άκρου σε ανοιχτή και κλειστή κινητική αλυσίδα
- εκπαίδευση ισορροπίας
- αποκατάσταση του εύρους κίνησης
- ειδικές ασκήσεις για τη νευροφυσιολογική δυσλειτουργία που αναπτύσσεται καθώς πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το γεγονός ότι ο ΠΧΣ περιέχει μηχανοϋποδοχείς, οι οποίοι ενημερώνουν το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) για τη θέση και την κιναισθησία της άρθρωσης
Αυτού του είδους η κάκωση πρέπει να θεωρείτε ως νευροφυσιολογική δυσλειτουργία και όχι ως απλός μυοσκελετικός τραυματισμός.
Χειρουργική Αντιμετώπιση - Αποκατάσταση
- Σταδιακή φόρτιση και ενδυνάμωση με ταυτόχρονη μείωση του οιδήματος
- αύξηση του εύρους κίνησης
- ασκήσεις ανοιχτής και κλειστής κινητικής αλυσίδας του τετρακέφαλου αλλά και των υπολοίπων μυών του άκρου
- ειδικευμένη νευρομυϊκή προπόνηση
- ασκήσεις ισορροπίας
- ηλεκτροδιέγερση
- κρυοθεραπεία
- ασκησιολόγιο σταδιακά αυξημένων απαιτήσεων, προσαρμοσμένο στο άθλημα-δραστηριότητα του ασθενή και στις απαιτήσεις του αθλήματος, πάντα σε διαρκή συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό του καθώς και το προπονητικό του team.
![ρήξη πρόσθιου χιαστού](https://kinysio.gr/wp-content/uploads/2024/06/ρήξη-πρόσθιου-χιαστού-1.png.webp)
- έχει κατακτήσει το πλήρες εύρος της κίνησης του γόνατος,
- έχει επανεκπαιδεύσει τις ισορροπιστικές του αντιδράσεις,
- έχει ίδια δύναμη με το υγιές άκρο
- Είναι έτοιμος νευρομυικά να αντιμετωπίσει τις υποχρεώσεις του με ασφάλεια και μειώνοντας ραγδαία τις πιθανότητες επανατραυματισμού του.